ENGELLİLİK TARİHİ

Engellinin varlığı neredeyse insanlık tarihi kadar eskidir. Tari- hin en eski dönemlerinden bu yana toplumların özürlü bireylere yönelik tutumları, engelliler için var olan sağlık ve eğitim hiz- metlerini önemli ölçüde etkilemiştir. Tarihsel gelişim içerisinde toplumların engellilere yaklaşımı farklılık göstermiştir. Bilimsel, teknolojik ve kültürel gelişmelere paralel olarak olumlu yönde bir farklılaşma olduğu da görülmektedir.

Çok tanrılı dinlerin hâkim olduğu dönemlerde (paganizm) engelli bir çocuğun, içinde bulunduğu aileye işledikleri bir suç- tan ötürü Tanrı tarafından bir ceza olarak verildiği düşünül- müştür. Bu yüzden engelliye yardım etmek, Tanrı’nın gazabını çekmek anlamına geleceği için, kimse engellilere yardım etmez; engelliler şehir dışına sürülür, yalnızlığa ve ölüme terk edilirdi.

Sonraki dönemlerde engelli insanların yok edilmediği, an- cak kötü işlerde çalıştırıldığı görülmüştür. Hor görülüp aşağı- lanan engelliler, değirmenlerde ve su depolarında hayvanların yerine işe koşulmuş, fuhuşta, dilencilikte kullanılmıştır. Bazı toplumlarda da cüzamlılarla aynı kolonide yaşamak zorunda bırakılmıştır.

Yirminci yüzyıl Türkiye’sinde durum çok farklı değildir. En- gelliler, fiili olarak kötü işlerde çalıştırılmıyor, şehrin dışına itil- miyorlar, ancak, fiziksel engeller yüzünden metropol şehirlerde bile dünyadan tecrit edilmiş durumda yaşamaya mecbur bırakı- lıyorlar. Dünyanın görünebilen güzelliklerini cam pencerelerin arkasından seyretmekteler. Toplu taşıma araçları, alışveriş mer- kezleri, kaldırımlar, parklar, sinemalar, kamu binaları -ki buna

okullar da dahil- ve daha birçok sayamadıklarımız, engelli 

reyin dünyayla ve toplumla iletişim kurmasını engellemektedir. Bu durum çalışma alanında istihdam edilmelerini de güçleştir- mektedir.

Engellerle dolu dünyamızda ve ülkemizde; okuryazarlığı ol- mayan, eğitim seviyesi düşük, okuyamadığı için istihdam edi- lemeyen (çalışamayan) sosyal güvencesi olmayan ve yoksul bir

engelli profili görülmektedir.
Tü r k i y e ’d e E n g e l l i G e r ç e ğ i MÜİSAD