‘Devlet yasak savıyor’

Türkiye, engelli vatandaşlarının istihdam sorununa yeterli çözümü bulamıyor
Kamu kurumlarındaki yüzde 3 engelli kontenjanı sağlıklı uygulanmadığı için engellerine bir de işsizlik engeli eklenen milyonlarca yurttaş, bu yıl ilk kez uygulanan Özürlü Memur Seçme Sınavı ile biraz olsun umutlandı.
Sınavla toplam 7 bin 746 engellinin kamuya ataması yapıldı. Ama onlar milyonlarca engelliden sadece şanslı küçük bir grup. Çünkü Türkiye’de lise mezunu her 16, ilk ve ortaokul mezunu da her 66 kişiden yalnızca bir engelli istihdam edilebiliyor. Sınava başvuran ve eli boş dönen engelli sayısı ise 121 bin. Engelli dernekleri, ilk etapta en az 33 bin yeni atamanın yapılması gerektiğini belirtiyor. Engellilerin yüzde 96’sı iş başvurusu yapabilecek eğitim seviyesinde bile değil.

Tüm Engelliler ve Aileleri Yardımlaşma Dayanışma Derneği Başkanı İlimdar Boztaş, sınavla ilgili süreç başladığında ilgili bakanların yaklaşık 30 bin yeni atama yapılacağı bilgisini verdiklerini, ancak bu rakamın daha sonra 7 binlere kadar düştüğünü ifade etti. Kamuda engelli istihdamı oranının 2008’de yüzde 3’ten 4’e yükseltildiğine işaret eden Boztaş, “Ancak Sayın Başbakan’ın açıklamasına baktığımızda ‘yüzde 3’lük kontenjanı dolduracağız’ diyor. Bu oran zaten yüzde 4 olmuştu. Şimdi tekrar yüzde 3 olarak hedef konursa engelliler önemli bir kayba uğruyor. Bu noktanın ivedilikle düzeltilmesi gerektiğini düşünüyoruz” dedi.

Türkiye nüfusunun yüzde 12.29’unun engellilerden oluştuğunu ve sınava yaklaşık 130 bin engellinin başvurduğunu belirten Boztaş, “Halen kamuda 10 bin civarında istihdam var, yeni atamayla birlikte sayı 17 binlere çıkıyor. Ama yüzde 4’lük kontenjanı dikkate alırsak, devlet memurluğu kadrosunda 20 bin, işçi kadrosunda da 30 bin olmak üzere toplam 50 bin kişilik bir kitlenin istihdam edilmesi gerekiyor. Yani ilk etapta 33 bin yeni atamanın yapılması gerekiyor” diye konuştu. İstihdam sorununun çözümü noktasında özel sektöre de önemli görevler düştüğünü vurgulayan Boztaş, “Ama maalesef hayali personel çalıştıran şirketler çok. Sadece prim ödeyerek engellilerimize imkân sunmaya çalışan firma çok fazla. Ama bu bir çözüm değil, devletin keseceği cezadan kurtulmak adına engellimizi kandırmak, aldatmaktır” görüşünü dile getirdi.

‘Devlet yasak savıyor’

Türkiye Sakatlar Derneği Genel Başkanı Şükrü Boyraz, “Çalışmayan üretmeyen bir yapı hem devlet hem aile ekonomisine külfettir” derken dile getirilen istatistiklerin tamamının “farazi” olduğunu vurguladı. Boyraz, “Hadi diyelim ki 8.5 milyon engellimiz var, ama toplum içerisinde bunların yüzde 96’sı eğitimsiz. Okuma yazma bile bilmiyor. Hal böyle iken 128 bin başvurunun 7 bin 700 tanesini atayan hükümet yasak savıyor. 10 sene önce verdiği sözleri bir kaşık balla sürdürüyor. Bu anayasal bir haktır” dedi. Başbakan’ın katılımıyla düzenlenen önceki günkü atama törenini de eleştiren Boyraz, şöyle devam etti:

“Bir engelliyi sahneye çıkarıp şiir okutup ağlaması etik değildi. Başbakan ağlamaz, üzülmez, Başbakan sorun çözer. Bugün biz hâlâ akülü aracımızı, protezimizi, tekerlekli sandalyemizi sosyal güvenlik sisteminde rahatlıkla alamıyoruz. 7 bin kişi adına mutluyum. Ama gerçekten samimilerse 128 bin başvuru içerisinden boş olan kadrolar hemen doldurulmalıdır.”

ABDURRAHMAN KURTASLAN: SÜRECİ İZLEYECEĞİZ

Engelli Dernekleri Federasyonu Başkanı Abdurrahman Kurtaslan son yıllarda engelli haklarına ilişkin güzel gelişmelerin olduğunu, ancak bunların yeterli olmadığını vurguladı. Kurtaslan, “Bu sınav Türkiye’de ilk kez uygulandı. İlk uygulamalar bazen avantaj bazen dezavantaj oluyor. Bir başlangıç olması açısından eksikliklerin giderilerek uygulanması önemli. Örneğin ilk etapta sayıları 500’ü bulan engelli öğretmenler sınava dahil edilmemişti, sonradan eklendiler. Ancak biz bu çalışmaya katkı sunanların şevklerini kırmamak adına şu anda izlemekle yetineceğiz” dedi.
FIRAT KOZOK / CUMHURİYET